بررسی تنوع و تعیین روابط بین صفات زراعی با عملکرد در لاین های پیشرفته جو به کمک تجزیه عامل ها

20 لاین امید بخش جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، به منظور بررسی تنوع و روابط موجود بین صفات زراعی با عملکرد و اجزای آن، در سال زراعی 85-1384 در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی سیستان مورد کشت قرار گرفتند. هر کرت آزمایشی شامل شش ردیف کاشت به طول 5 متر و عرض 2/1 متر بود. فاصله بین ردیف ها 20 سانتی متر و مساحت هر کرت آزمایشی 6 متر بود. 24 صفت زراعی با استفاده از 5 بوته تصادفی رقابت کننده، در دو ردیف میانی هر کرت اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین لاین ها در بیشتر صفات اختلاف معنی داری در سطح 1% وجود دارد. لاین پنجم با میانگین عملکرد 406 گرم در مترمربع و لاین هفتم با میانگین 309 گرم در مترمربع به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تولید را داشتند. صفت عملکرد با صفت تعداد سنبله در مترمربع بیشترین هم بستگی مثبت را داشت. در تجزیه عاملی صفات، هفت عامل مستقل مجموعاً 82 در صد از تغییرات کل را توجیه نمودند. دو عامل اول با نام های عامل اجزای عملکرد و عامل ظرفیت پنجه زنی گیاه در مجموع 41 درصد از تغییرات را توجیه کردند. به طور کلی می توان چنین نتیجه گرفت که صفاتی که به عملکرد دانه و ظرفیت پنجه زنی گیاه بستگی دارند مانند تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، روز تا سنبله دهی و با اهمیت کمتر صفات تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه در گیاه و طول پدانکل صفات مهم تری برای گزینش لاین های با عملکرد بالا هستند. در درجه بعدی صفات روز تا ظهور جوانه، تعداد گره، تعداد سنبله در مترمربع قرار دارند. وزن دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک، طول ریشک و صفات مرتبط با برگ پرچم از اهمیت کمتری در برآورد عملکرد برخوردار هستند.